Kişilik bozukluğu bir tip zihinsel hastalıktır. İnsanları ve durumları yorumlamada bozukluk vardır. Farklı tipleri vardır. Durum ne olursa olsun düşünce şekli katı ve sağlıksızdır.
Sık duygu değişiklikleri, fırtınalı ilişkiler, sosyal yalnızlaşma, kızgınlık patlamaları, başkalarına karşı şüphe ve kişilere güvenmeme, arkadaş edinmede zorluk, devamlı methedilme arzusu, dürtü kontrollerinin zayıf olması, alkol ve madde kullanımı sık görülen bulgulardır.

Kişilik Bozuklukları tipleri şunlardır:
Kişilik bozukluğu olan kişilerde birkaç farklı tipte kişilik bozukluğu bulguları olabilir.
A-Tip A kişilik bozuklukları
Saçma ve eksentrik düşünce ve davranışlar vardır.
1-Paronoid kişilik bozukluğu
Başkalarına karşı güvensizdir, başkalarının kendine zarar vereceğini düşünür, düşmanca yapıdadırlar ve duygusal olarak kopukturlar.
2-Şizoid kişilik bozukluğu
Sosyal ilişkilere ilgi yoktur. Duygularını belli etmezler. Normal sosyal iletişimleri algılayamazlar. Başkalarına künt ve hissizdir.
3-Şizotipik kişilik bozukluğu
Acayip kıyafetler, düşünceler, inançlar ve davranışlar sergilerler. Duyusal olarak algılama farklılıkları, özellikle de dokunmaya karşı hassastırlar. Yakın ilişkilerden rahatsızlık duyarlar. Başkalarına karşı kayıtsızdırlar. Duyguları künttür. Düşüncelerle insanları etkileyebileceklerini düşünürler. Halka yapılan konuşmalarda kendileri için mesajlar olduğunu düşünürler.

B-Tip B kişilik bozuklukları:
Dramatik ve oldukça duygusal düşünme vardır.
1-Antisosyal(Daha önce sosyopat) kişilik bozukluğu:
Başkalarını önemsemezler. Devemlı yalan söyler ya da çalar. Yasalarla problem yaşarlar. Başkalarının hakkını yerler. Agresif ve yıkıcı davranışları vardır. Kendi güvenliklerini ve çevresindeki kişilerin güvenliklerini önemsemezler.
2-Sınır(Borderline) kişilik bozukluğu:
Geçici ilişkiler vardır. Duygular çok değişkendir. Yalnızlıktan korkarlar. Riskli davranışları vardır. İntihar düşüncesi olabilir.
3-Histrionik kişilik bozukluğu
Devamlı ilgi isterler. Aşırı duygusaldırlar. Başkalarının onayına ihtiyaç duyarlar. Duyguları değişkendir. Dış görünüşle aşırı ilgilidirler.
4-Narsistik kişilik bozukluğu
Kendisinin herkesten daha iyi olduğunu düşünür. Güç, başarı ve çekicilik fantezileri kurarlar. Yetenek ve hinerlerini abartırlar. Devamlı övgü ve hayranlık beklerler. Başkalarının düşüncelerini anlamakta zorlanırlar.

C-Tip C kişilik bozuklukları:
Endişeli, korkulu düşünce ve davranışları vardır.
1-Avoidan kişilik bozukluğu:
Eleştiriye ve reddedilmeye aşırı hassastırlar. Yetersizlik hissederler. Yalnızlaşırlar. Sosyal ortamlarda aşırı utangaçtırlar. Ürkektirler.
2-Bağımlı kişilik bozukluğu:
Başkalarına aşırı bağımlılık vardır. Bir ilişki bitince hemen yenisine ihtiyaç duyarlar. İlgi gösterilmesine ihtiyaç duyarlar. Kötü niyetli kullanıma müsaade ederler. Başkalarına karşı her zaman teslimiyetçidirler.
3-Obsesif-kompülsif kişilik bozukluğu
Düzenli olmak ve kurallarla aşırı ilgilidirler. Aşırı mükemmeliyetçidirler. Her ortamda kontrol sahibi olmak isterler. Kırık ya da değersiz objeleri atarlar. Esneklik yoktur.

Obsesif-kompülsif kişilik bozukluğu bir tip anksiyete bozukluğu olan obsesif-kompülsif bozuklukla aynı değildir.

Mutlaka bu kişilerin uzman düzeyinde yardım almaları gerekir. Tedavi Edilmeyen kişilik bozuklukları hayatta belirgin sıkıntılara neden olur ve tedavi edilmediğinde daha da kötüleşir.
Eğer sevdiğiniz bir kişide kişilik bozukluğundan şüpheleniyorsanız, tıbbi yardım alması konusunda önerilerde bulunabilirsiniz. Tabii ki kimseyi bu konuda zorlamak mümkün değildir, fakat teşvik ve desteğiniz önemlidir.

Gerçek nedeni bilinmemekle beraber bazı risk faktörleri kişilik bozukluğu gelişmesine neden olabilir. Bu risk faktörleri şunlardır:
-Ailede mental hastalığı ya da kişilik bozukluğu olan bir yakınının olması
-Düşük sosyoekonomik düzey
-Çocuklukta sözel, fiziksel ve cinsel tacize maruz kalmak
-Çocuklukta kaotik, bozuk aile yapısı olması
-Çocuklukta ebeveyn kaybı veya travmatik boşanmalar

Kişilik bozuklukları çocuklukta başlar ve yetişkinlik döneminde devam eder. Genellikle çocukluk döneminde bir çocuğa kişilik bozukluğu tanısı konulması pek uygun olmayabilir. Çünkü bu davranış kalıpları ergenlik döneminde ve gelişimsel olarak bazen görülebilmektedir.

Genel fizik muayene yapılır, ilaç ve madde kullanımı araştırılır, kan testleri ve psikolojik değerlendirme yapılır.

Tedavi:
Tedavinin planlanması kişilik bozukluğu tipine göre yapılır. Genellikle kişilik bozuklukları kroniktir ve uzun dönem tedavi gerekebilir. Aile desteği ve düzenli tıbbi yardım alınması tedavinin başarısı için önemlidir.
A-Psikoterapi: Ana tedavi yaklaşımıdır. Psikoterapi sayesinde kişi kendi durumu, duygu, düşünce ve davranışları konusunda bilgilenir. Bu sayede kendi otokontrolünü sağlamayı öğrenir.
1-Bilişsel davranış terapisi: Negatif duygu ve düşüncelerin, pozitif kalıplarla yer değiştirmesi sağlanır.
2-Diyalektik davranış terapisi: Strese dayanıklılığınızı artırır, duygularınızı düzenlemenizi sağlar, ilişkilerinizi güçlendirir.
3-Psikodinamik psikoterapi: Bilinçaltı kaynaklı düşüncelerinizin ve davranışlarınızın farkına varmanızı sağlar. Motivasyonlarınızı düzenler ve sorunlarınızı çözmenize yardım eder.
4-Psikoeğitim: Hastalığınızı ve tedavi yaklaşımlarını size ve aile yakınlarınıza öğretir.

B-İlaçlar:
Kişilik bozuklukları için kullanılan özel ilaçlar yoktur. Bazı tipteki kişilik bozukluklarında psikyatrik ilaçlar kullanılabilmektedir.
1-Antidepresan ilaçlar: Kızgınlık, ümitsizlik, depresif ruh hali varsa kullanılabilir.
2-Duygudurum düzenleyicileri: Hassasiyet, dürtüsellik, sinirlilik gibi durumlarda kullanılabilir.
3-Anksiyete ilaçları: uykusuzluk, ajitasyon ve endişe hali varsa kullanılır.
4-Antipsikotik ilaçlar(Nöroleptikler): Eğer gerçekle bağlantınızla ilgili sorunlar varsa veya bazı anksiyete ya da öfke problemleriniz varsa kullanılabilir.

Kişilik bozukluklarında tedavinin yanında bazı yaşamsal düzenlemeler de yapılmalıdır. Bu düzenlemeler şunlardır:
1-Alkol ve madde kullanımı tedavi şansınızı azaltır.
2- Tedavi protokolünüze uymalı, ilaçlarınızı düzenli kullanmalısınız.
3-Tehlike işaretlerine karşı dikkatli olmalısınız.
4-Fiziksel olarak aktif olmanız, rahatlatıcı etki yapar.
5-Tıbbi takiplerinize düzenli olarak devam etmelisiniz.

 

Yorum Yaz

Yorum Yapabilmek İçin Lütfen Üye Girişi Yapınız.