Obsesif - kompulsif bozukuluk (OKB) bir anksiyete bozukluğudur. Sebepsiz ve yersiz korkular(Obsesyon) nedeniyle devamlı tekrarlayan hareketler(Kompülsiyon) vardır. OKB’da kişi korkularının ve endişelerinin yersiz ve gereksiz olduğunu anlar, kişi kendini kontrol etmeye ve kompülsiyonları yapmamaya çalışır, fakat bu sorunu çözmek yerine stres ve kaygılanmayı daha da artırır. Sonuç olarak kişi tekrarlayan hareketleri stresli hislerini rahatlatmak için yapmaya başlar.

Obsesyon konuları genel olarak şunlardır:
-Kirden ve mikroplardan korkma
-Eşyaların simetrik ve düzenli olması
-Sert ve korkunç uyarılar
-Cinsel imaj ve düşünceler.

Obsesyon bulguları şunlardır:
-El sıkışmaktan ve başkalarnın dokunduğu eşyalardan sakınmak(mikrop bulaçmasından korkma)
-Kapıyı kilitlemiş olma veya ocağı söndürmüş olma konusunda endişeler
-Trafik kazasında birini yaralamış olabileceğini düşünme
-Kendi çocuğuna zarar verdiğini görme imajları
-Müstehcen ve uygunsuz söylemleri konuşma dürtüsü
-El sıkmaktan kaçınma
-Sık el yıkamadan ellerde egzema oluşması
-Kendi cildini soymaktan cilt lezyonları
-Saç çakmekten dolayı saç kaybı ve kellik benekleri

Kompülziyon(Tekrarlayan davranış) konuları şunlardır:
-Yıkama ve temizleme
-Sayma
-Kontrol etme
-Güvence ihtiyacı
-Düzenlilik

Kompülziyon(Tekrarlayan davranış) bulguları genel olarak şunlardır:
-Cilt soyulana kadar el yıkama
-Kapılaı kilitleyip kilitlemediğini devamlı kontrol etme
-Ocağın kapalı olup olmadığını devamlı kontroletme
-Belli tarzda sayma
-Konserveleri aynı tarafa bakacak şekilde düzenleme

Şikayetler genellikle zamanla artar ve yaşam boyu azalan ve artan sıklıklarda tekrar eder.
Stresli durumlarda şikayetler de artar. OKB yaşam boyu devam eden bir hastalıktır.
Düzenli ve mükemmeliyetçi kişilik yapısı olması OKB anlamına gelmez. OKB olabilmesi için kişinin tüm zamanını ve enerjisini saplantı yaptığı konuları rahatlatmak için aynı eylemleri devamlı tarzda yaparak harcaması gerekir. OKB’ta yaşam kalitesi bozulurve kişinin normal yaşam sürmesini engeller.

Kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Beyinde serotonin(bir çeşit kimyasal madde) eksikliği bir etken olabilir. Genetik ve çevresel faktörler de etkili olabilir.Yaşamsal stresler OKB şikayetlerini artırabilir.
OKB’ta yeme bozuklukları, alkol ve madde bağımlılığı, diğer anksiyete bozuklukları, depresyon, ilişkilerde sıkıntı, okula ya da işe gidememe, intihar eğilimi sık görülür.
Tanı:
Genel fizik muayene, kan testleri ve psikolojik değerlendirme yapılır.
Tanı kriterleri:
OKB tanı kriterleri:
-Kişide belli takıntılar veya tekrarlayan hareketler olması
-Takıntıların yersiz ve gereksiz olduğunu kişi bilmelidir.
-Obsesyon ve kompülsiyonlar günlük aktiviteleri engellemelidir.

Obsesyon tanı kriterleri:
-Stres yaratacak tarzda devamlı ve tekrarlayan imajlar, düşünceler ve dürtüler.
-Kendi gerçek sorunlarınız üzerindeki aşırı kaygılar obsesyon konusu olmamalıdır.
-Bu düşünce, imaj ve dürtüler bastırılmaya çalışılmalıdır.
-Hasta bu tür düşünce ve imajların gerçek olmadığını bilmelidir.

Kompülsiyon tanı kriterleri:
-Devamlı yapmak zorunda hissettiğiniz tekrarlayan davranış(sürekli el yıkama, akıldan sayma vb)
-Bu davranışlar ya da zihinden aktiviteler akılcı olmayan obsesyonlar nedeniyle oluşan stresi azaltmak için yapılmalıdır.

Tedavi: 
OKB tedavisi zor olabilir ve tam bir tedavi sağlayamayabilir. Hayatınızın kalan kısmında tedavi olmanız gerekebilir. Fakat tedavi ile şikayetlerinizi kontrol altında tutabilirsiniz ve hayatınızı yönetmesini önleyebilirsiniz. OKB bulgalrı olan hasta ne kadar erken tedaviye başlarsa tedavinin başarısı da o oranda artar.
İki tip tedavi vardır:
Genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisi birlikte uygulandığında daha başarılıdır.
A-Psikoterapi
Bilişsel davranış terapisi uygulanır. Kompülsif davranışlarda gereksiz kılan düşünce kalıpları öğretilir.
Bir diğer tip terapide karşılaşma ve cevabın önlenmesidir. Mesela kirle zamanla artan temas sağlanır ve endişelerle sağlıklı bir şekilde basa çıkmanın yolları öğretilir.
Terapiler kişisel, grup veya aile terapisi şeklinde olabilir.
B-İlaçlar:
Antidepresif ilaçlarla tedavi genellikle ilk tedavi alternatifidir. Serotonin seviyelerini artırır. Clomipramine (Anafranil), Fluvoxamine (Faverin), Fluoxetine (Prozac), Paroxetine (Paxil), Sertraline (Lustral) bu amaçla kullanılan ilaçlardır. En sık görülen yan etkiler, mide ağrısı, uyku bozuklukları, terleme ve cinsel istekte azalmadır.

Hastanede yatarak tedavi, Elektrokonvülzif tedavi(EKT), Derin beyin uyarısı ve transkraniyal manyetik stimülasyon yöntemleri denenebilir. Bu yöntemlerin OKB üzerine etkisi tam bilinmemektedir.

OKB hastalarının dikkat etmesi gereken noktalar:
1-İlaçlarınızı düzenli ve belirtildiği gibi alın. İlacınızı atlamayın.
2-Uyarı veren belirtilere dikkat edin. Şikayetleriniz tekrarlarsa yapmanız gerekenleri bilmelisiniz.
3-Sigara ve alkolden uzak durmalısınız.
4-Herhangi bir başka ilaç, besin desteği ya da bitkisel tedavi kullanmanız durumunda mutlaka doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.

Yorum Yaz

Yorum Yapabilmek İçin Lütfen Üye Girişi Yapınız.